Η σωστή ανάγνωση των ετικετών τροφίμων είναι πολύ σημαντική για να κατανοήσουμε την ποιότητα και τη διατροφική αξία του προϊόντος που καταναλώνουμε. Ακολουθούν τα βασικά σημεία που πρέπει να προσέξετε όταν διαβάζετε μια ετικέτα τροφίμου:

Λίστα συστατικών

• Οι πρώτες ύλες αναγράφονται με φθίνουσα σειρά, από την πιο κοινή (ή αυτή με τη μεγαλύτερη ποσότητα) προς την πιο σπάνια. Έτσι, αν το πρώτο συστατικό είναι η “ζάχαρη”, τότε το προϊόν έχει μεγάλη ποσότητα ζάχαρης.
• Ελέγξτε για την παρουσία συστατικών που επιθυμείτε να αποφύγετε, όπως πρόσθετα, συντηρητικά ή αλκοόλ.

Διατροφική αξία

• Η διατροφική αξία είναι μία από τις πιο σημαντικές ενότητες και παρέχει πληροφορίες για την ποσότητα των βασικών θρεπτικών συστατικών ανά 100g ή ανά μερίδα.
• Οι βασικοί δείκτες που πρέπει να παρακολουθείς είναι:
  • Ενέργεια (σε θερμίδες ή kcal)
  • Λιπαρά (με ή χωρίς κορεσμένα λιπαρά, gr)
  • Υδατάνθρακες (με ή χωρίς σάκχαρα, gr)
  • Πρωτεΐνες (gr)
  • Αλάτι (ή νάτριο, gr)
• Κάποιες ετικέτες μπορεί να περιλαμβάνουν πληροφορίες για την περιεκτότητα του τροφίμου σε φυτικές-εδώδιμες ίνες καθώς σε βιταμίνες ή ανόργανα στοιχεία (π.χ. σίδηρος, ασβέστιο).

 Περιεκτικότητα σε ζάχαρη

• Τα προϊόντα μπορεί να περιέχουν απλούς ή σύνθετους υδατάνθρακες. Ειδικά η ζάχαρη μπορεί να αναγράφεται στα συστατικά με πολλούς τρόπους, π.χ. ως “γλυκόζη”, “σιρόπι καλαμποκιού”, “σιρόπι αγαύης”. Επίσης, προσοχή χρειάζεται στην αναγραφόμενη ποσότητα ζάχαρης ανά μερίδα, γιατί αυτή μπορεί να είναι υψηλή, ακόμα κι αν το προϊόν φαίνεται «υγιεινό».

 Ημερομηνία λήξης και όροι αποθήκευσης

• Βεβαιώσου ότι το προϊόν δεν έχει λήξει και ότι αποθηκεύεται σύμφωνα με τις οδηγίες για να διατηρείται φρέσκο ή ασφαλές προς κατανάλωση.

Περιεκτικότητα σε αλλεργιογόνα

• Ορισμένα τρόφιμα περιέχουν αλλεργιογόνα, όπως γλουτένη, γάλα, αυγά, ξηρούς καρπούς κ.ά. Αν έχετε αλλεργίες ή ευαισθησία σε κάποιο συστατικό, είναι σημαντικό να ελέγχετε αυτή την πληροφορία. Αυτή η ένδειξη είναι συχνά σε ξεχωριστό πλαίσιο για να είναι εύκολα ορατή.

Ειδικές σημειώσεις ή ισχυρισμοί

• Μερικά προϊόντα μπορεί να περιέχουν ισχυρισμούς όπως «χωρίς ζάχαρη», «χαμηλό σε λιπαρά», «πλούσιο σε πρωτεΐνη». Αυτοί οι ισχυρισμοί μπορεί να είναι χρήσιμοι, αλλά δεν θα πρέπει να αντικαθιστούν την προσεκτική ανάγνωση των πληροφοριών της διατροφικής ετικέτας .

Συμβουλές για υγιεινές επιλογές:

• Προτίμησε προϊόντα με χαμηλότερη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών και ζάχαρης.
• Επιλέξτε προϊόντα που περιέχουν φυσικά συστατικά και έχουν λιγότερα πρόσθετα. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να μειώσετε την κατανάλωση των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων.
• Δώστε προσοχή και αποφύγετε τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα νατρίου (αλάτι).

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), η κατανάλωση γλυκαντικών στην παιδική και εφηβική ηλικία είναι ασφαλής όταν αυτά καταναλώνονται εντός του Ανώτατου Αποδεκτού Ορίου (Acceptable Daily Intake, ADI) που ορίζεται ως κατώφλι. Ειδικά για τη στέβια, πρόκειται για ένα φυσικό γλυκαντικό το οποίο δεν προσφέρει θερμίδες ενώ έχει 200-300 φορές μεγαλύτερη γλυκύτητα από τη ζάχαρη. Το ADI για τη στέβια τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά/εφήβους, είναι στα 4mg ισοδύναμα στεβιολής ανά κιλό σωματικού βάρους το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 12mg υψηλής καθαρότητας εκχυλισμάτων στέβιας ανά κιλό σωματικού βάρους. Σύμφωνα με μελέτες της EFSA το συγκεκριμένο όριο δεν φαίνεται να ξεπερνάται σε μία τυπική δίαιτα τόσο ενηλίκων όσο και παιδιών/εφήβων λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα προϊόντα με στέβια στη βιομηχανία τροφίμων. Ωστόσο, τα τελευταία δεδομένα στη βιβλιογραφία για τη χρήση των γλυκαντικών – συμπεριλαμβανομένης και της στέβιας – οδήγησαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) σε μία νέα οδηγία για τη χρήση τους (ΠΟΥ, 2023). Σύμφωνα με την οδηγία αυτή, τα γλυκαντικά χωρίς ή με ελάχιστες θερμίδες δεν πρέπει να συστήνονται για τη διαχείριση του βάρους και της υπερβαρότητας σε ενήλικες ή/και παιδιά/εφήβους, ενώ παράλληλα υπάρχουν ενδείξεις για συσχέτιση της μακροχρόνιας κατανάλωσης γλυκαντικών με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και άλλα καρδιομεταβολικά νοσήματα στους ενήλικες. Επιπλεόν, η χρήση γλυκαντικών έχει συνδεθεί με ενίσχυση της προτίμησης στην γλυκιά γεύση. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ισορροπία στη διατροφή παιδιών/εφήβων. Τα γλυκαντικά, όπως η στέβια, δεν πρέπει να υποκαθιστούν την ανάγκη για φυσικές και θρεπτικές τροφές.

Το πρωινό είναι πολύ σημαντικό γεύμα της ημέρας, καθώς προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά για να ξεκινήσει το παιδί την ημέρα του με ενέργεια και συγκέντρωση. Για το σχολείο, το πρωινό πρέπει να είναι ισορροπημένο, συνδυάζοντας πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και καλά λιπαρά, ώστε το παιδί να παραμένει χορτάτο και να έχει ενέργεια.

Ακολουθούν μερικοί υγιεινοί συνδυασμοί τροφών που μπορούν να καταναλωθούν ως πρωινό στο σχολείο:

 Σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, τυρί και φρούτα

• Τρόφιμα: Ψωμί ολικής άλεσης, φέτα τυρί χαμηλών λιπαρών (όπως φέτα ή ανθότυρο), φρέσκα φρούτα ή φρουτοσαλάτα.
• Οφέλη: Το ψωμί ολικής άλεσης προσφέρει φυτικές ίνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ενώ το τυρί είναι πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου. Τα φρούτα παρέχουν βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, ενώ τα φυσικά σάκχαρα από τα φρούτα προσδίδουν  γλυκύτητα χωρίς επεξεργασμένη ζάχαρη.

 Γιαούρτι με μέλι, καρύδια και βρώμη

• Τρόφιμα: Γιαούρτι φυσικό ή στραγγιστό, μέλι, καρύδια ή αμύγδαλα, βρώμη.
• Οφέλη: Το γιαούρτι παρέχει πρωτεΐνη και προβιοτικά για την ενίσχυση του πεπτικού συστήματος, ενώ η βρώμη είναι πηγή φυτικών ινών και υδατανθράκων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που διατηρούν τα επίπεδα ενέργειας σταθερά. Τα καρύδια προσφέρουν καλά λιπαρά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι απαραίτητα για την εγκεφαλική λειτουργία.

 Ομελέτα με λαχανικά και ψωμί ολικής άλεσης

• Τρόφιμα: 2 αυγά, λαχανικά (π.χ. ντομάτα, πιπεριά, σπανάκι), 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης.
• Οφέλη: Η ομελέτα είναι πηγή πρωτεΐνης και βιταμινών του συμπλέγματος Β. Τα λαχανικά προσφέρουν βιταμίνες και φυτικές ίνες, ενώ το ψωμί ολικής άλεσης παρέχει σύνθετους υδατάνθρακες και ενέργεια. Είναι ένα πλήρες πρωινό που καλύπτει τις ανάγκες για πρωτεΐνη, ενέργεια και βιταμίνες.

Smoothie με φρούτα, γάλα ή φυτικό ρόφημα και σπόρους

• Τρόφιμα: Φρούτα (π.χ. μπανάνα, φράουλες, μύρτιλλα), γάλα ή φυτικό ρόφημα (π.χ. αμυγδάλου, βρώμης), σπόροι chia ή λιναρόσπορος.
• Οφέλη: Τα φρούτα είναι πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, το γάλα ή το φυτικό ρόφημα προσφέρουν ασβέστιο και πρωτεΐνη, και οι σπόροι chia ή λιναρόσπορος προσφέρουν καλά λιπαρά και φυτικές ίνες. Το smoothie είναι μια εύκολη και γρήγορη επιλογή, κατάλληλη για το πρωινό στο σχολείο.

Τοστ με αβοκάντο και αυγό

• Τρόφιμα: 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης, επάλειψη με αβοκάντο, 1 αυγό.
• Οφέλη: Το αβοκάντο είναι πηγή υγιεινών λιπαρών και βιταμίνης E, το αυγό προσφέρει πρωτεΐνη και βιταμίνες B, ενώ το ψωμί ολικής άλεσης παρέχει φυτικές ίνες και ενέργεια. Αυτός ο συνδυασμός είναι ιδανικός για σταθερή ενέργεια το πρωί και βελτιώνει τη συγκέντρωση του παιδιού στο σχολείο.

 Μπάρες δημητριακών σπιτικής παρασκευής

• Τρόφιμα: Σπιτικές μπάρες δημητριακών με βρώμη, ξηρούς καρπούς, σπόρους και μέλι.
• Οφέλη: Αυτές οι μπάρες είναι γεμάτες από φυτικές ίνες, υγιή λίπη και πρωτεΐνη. Είναι εύκολες να ετοιμαστούν από το βράδυ και να πάρει το παιδί στο σχολείο ως γρήγορο πρωινό. Προτιμήστε να φτιάξετε τις μπάρες μόνοι σας, ώστε να ελέγχετε τα συστατικά και την ποσότητα της ζάχαρης.

Γενικές συμβουλές για ένα θρεπτικό πρωινό:

• Προτιμήστε τροφές ολικής άλεσης : Όπως ψωμί ολικής άλεσης, βρώμη και καστανό ρύζι.
• Ενσωματώστε πρωτεΐνη: Από αυγά, γάλα, γιαούρτι, ξηρούς καρπούς ή όσπρια.
• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά: Παρέχουν βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και φυσική γλυκύτητα.
• Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα: Όπως τα γλυκά, τα σφολιατοειδή και τα έτοιμα δημητριακά που περιέχουν πολλή ζάχαρη.

Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής στην εφηβεία είναι ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς πρόκειται για περίοδο έντονης σωματικής, ψυχικής και αναπτυξιακής αλλαγής. Σε αυτή την ηλικία, το σώμα έχει αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να υποστηρίξει την ανάπτυξη των οστών, τη μυϊκή ανάπτυξη, τις ορμονικές αλλαγές και τη γενικότερη υγεία. Ενώ η ιδανική προσέγγιση είναι να καλύπτονται αυτές οι ανάγκες μέσω της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι απαραίτητα.

Ας δούμε μερικές βασικές παραμέτρους για το πότε και γιατί μπορεί να χρειαστούν τα συμπληρώματα στην εφηβεία, καθώς και τους κινδύνους από τη μη σωστή χρήση τους.

Πότε είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία;

Τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία μπορεί να είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις που το παιδί δεν καταναλώνει μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή ή έχει αυξημένες ανάγκες σε κάποιο θρεπτικό συστατικό, όπως:

Ανεπάρκεια βιταμινών ή ανόργανα στοιχεία: Όταν το παιδί έχει διαπιστωμένα χαμηλά επίπεδα κάποιων βιταμινών ή μετάλλων (π.χ. βιταμίνη D, σίδηρος, ασβέστιο, φολικό οξύ), ειδικά εάν η διατροφή του είναι περιορισμένη σε ορισμένα τρόφιμα ή ομάδες τροφίμων. Για παράδειγμα, οι έφηβοι με αυστηρές χορτοφαγικές ή vegan διατροφές μπορεί να χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών B12, D, σιδήρου και ασβεστίου.

Αύξηση στις διατροφικές ανάγκες: Κατά την εφηβεία, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά π.χ. σε περίπτωση απώλειας σιδήρου σε ορισμένες έφηβες κατά την έμμηνο ρύση ή σε παιδιά με έντονη αθλητική δραστηριότητα. Τα συμπληρώματα μπορεί να είναι χρήσιμα για να καλύψουν τις επιπλέον ανάγκες σε βιταμίνη D, ασβέστιο, σίδηρο και ψευδάργυρο, που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη των οστών, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Περιορισμένες διατροφικές συνήθειες: Σε περιπτώσεις όπου το παιδί είναι επιλεκτικό με το φαγητό ή ακολουθεί περιοριστικές δίαιτες πχ. λόγω αλλεργίας ή πάθησης (π.χ. αποφυγή γαλακτοκομικών, αποφυγή γλουτένης), τα συμπληρώματα μπορεί να χρειάζονται για να καλύψουν τυχόν διατροφικές ελλείψεις.

Ποιες είναι οι κίνδυνοι από τη χρήση συμπληρωμάτων;

Υπερβολική δόση: Η λήψη υπερβολικών ποσοτήτων συμπληρωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα ή άλλες αρνητικές συνέπειες για την υγεία. Ορισμένες βιταμίνες, όπως οι βιταμίνες Α, D, E και K (οι λιποδιαλυτές βιταμίνες) και ανόργανα στοιχεία όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος, μπορεί να είναι τοξικά σε υψηλές ποσότητες. Ορισμένα συμπληρώματα που συνδυάζουν πολλά θρεπτικά συστατικά σε μεγάλες δόσεις (π.χ. πολυβιταμίνες) πρέπει να χορηγούνται με προσοχή.

Μη ισορροπημένη διατροφή: Εάν το παιδί βασίζεται υπερβολικά σε συμπληρώματα για να καλύψει τις διατροφικές του ανάγκες, μπορεί να παραμελήσει την ανάγκη για ποικιλία και ισορροπία στη διατροφή. Η διατροφή πρέπει πάντα να είναι η κύρια πηγή θρεπτικών συστατικών, και τα συμπληρώματα δεν πρέπει να υποκαθιστούν μια υγιεινή διατροφή.

Επίδραση στις άλλες θεραπείες: Ορισμένα συμπληρώματα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα ή άλλες θεραπείες (π.χ. φάρμακα για την αντιμετώπιση του άσθματος ή άλλων χρόνιων παθήσεων). Είναι σημαντικό να ενημερώνονται οι γιατροί ή οι διατροφολόγοι πριν τη χρήση οποιουδήποτε συμπληρώματος, ειδικά εάν το παιδί ακολουθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Ανεπαρκής έλεγχος της ποιότητας των συμπληρωμάτων: Στην αγορά συμπληρωμάτων υπάρχει μεγάλη ποικιλία και σε κάποιες περιπτώσεις τα προϊόντα μπορεί να μην περιέχουν την ποσότητα ή την ποιότητα των συστατικών που αναγράφονται στην ετικέτα. Επίσης, κάποια συμπληρώματα μπορεί να περιέχουν επιβλαβείς ουσίες ή πρόσθετα.

Υψηλό κόστος: Τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής έχουν ένα αυξημένο κόστος.

Ποιες είναι οι καλύτερες πρακτικές για τη χρήση συμπληρωμάτων στην εφηβεία;

• Συμβουλή από ειδικούς: Πριν τη χορήγηση οποιουδήποτε συμπληρώματος, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή έναν διατροφολόγο, ο οποίος θα αξιολογήσει τις ανάγκες του παιδιού και θα καθορίσει εάν είναι απαραίτητο το συμπλήρωμα και σε ποια δόση.
• Στόχος η διατροφή: Η προτεραιότητα πρέπει πάντα να είναι η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Τα συμπληρώματα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει αποδεδειγμένη ανάγκη (μέσω σχετικών εξετάσεων) και να υποστηρίζουν τις ελλείψεις που δεν καλύπτονται μέσω της διατροφής.
• Συνεχής παρακολούθηση: Η παρακολούθηση των θρεπτικών συστατικών στο αίμα (όπως ο σίδηρος, η βιταμίνη D, το ασβέστιο) μπορεί να βοηθήσει στην αξιολόγηση των αναγκών του εφήβου και να προσαρμοστούν τα συμπληρώματα εάν είναι απαραίτητο.

Συνοψίζοντας:

Τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία δεν είναι απαραίτητα για όλα τα παιδιά, και σε πολλές περιπτώσεις η σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι αρκετή. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ανεπάρκειας ή αυξημένων αναγκών, τα συμπληρώματα μπορούν να είναι χρήσιμα. Είναι κρίσιμο να γίνεται σωστή καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας, καθώς η μη ορθή χρήση τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Η συνήθεια του παιδιού να πίνει καθημερινά ανθρακούχο νερό (είτε σκέτο είτε με γεύσεις π.χ. λεμόνι) δεν είναι απαραίτητα επιβλαβής, αλλά εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες που σχετίζονται με την ποσότητα και τη συχνότητα της κατανάλωσης, καθώς και τη σύνθεση του προϊόντος.

Ας δούμε τα πιθανά πλεονεκτήματα και τα σημεία που χρειάζονται προσοχή:

Πιθανά πλεονεκτήματα:

Ενυδάτωση: Αν το παιδί καταναλώνει ανθρακούχο νερό ως αντικατάσταση για ζαχαρούχα ποτά, αυτό είναι θετικό, καθώς το νερό (ακόμα κι αν είναι ανθρακούχο) βοηθά στην ενυδάτωση χωρίς πρόσθετες θερμίδες ή ζάχαρη.

Αναζωογονητική γεύση: Η γεύση λεμονιού μπορεί να κάνει το νερό πιο ελκυστικό για τα παιδιά, ενθαρρύνοντάς τα να πίνουν περισσότερο νερό, κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα παιδιά που δυσκολεύονται να πίνουν αρκετό νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Σημεία που χρειάζονται προσοχή:

Ανθρακικό οξύ και πεπτικό σύστημα: Η κατανάλωση ανθρακούχων ποτών μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα, αέρια ή κοιλιακή δυσφορία σε μερικά παιδιά. Αυτό οφείλεται στο διοξείδιο του άνθρακα που περιέχεται στα ανθρακούχα ποτά.

Οξύτητα από το λεμόνι: Ο χυμός λεμονιού ή τα αρώματα λεμονιού που περιέχονται στα ανθρακούχα ποτά μπορούν να είναι όξινα. Η υπερβολική οξύτητα μπορεί να προκαλέσει:

Ερεθισμό του στομάχου: Στα παιδιά με ευαίσθητο πεπτικό σύστημα ή παιδιά που είναι επιρρεπή σε καούρες, η κατανάλωση οξέων (όπως το λεμόνι) μπορεί να προκαλέσει δυσφορία ή ερεθισμό.

Φθορά των δοντιών: Η οξύτητα αυτών των ποτών μπορεί να ενισχύσει τη διάβρωση του σμάλτου των δοντιών, ειδικά όταν το παιδί καταναλώνει τακτικά τέτοια ποτά. Αυτό ισχύει ακόμα κι αν δεν περιέχουν ζάχαρη, γιατί η οξύτητα από τα εσπεριδοειδή μπορεί να καταστρέψει το σμάλτο.

Ζάχαρη και πρόσθετα: Εάν το ανθρακούχο νερό με γεύση λεμονιού περιέχει πρόσθετη ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά, τότε η κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία του παιδιού, όπως αύξηση του κινδύνου για παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη και προβλήματα με τα δόντια (τερηδόνα).

Συμβουλές:

Ελέγξτε τα συστατικά: Είναι σημαντικό να ελέγξετε τα συστατικά του ανθρακούχου νερού. Αν περιέχει ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά, καλό είναι να περιοριστεί η κατανάλωση.

Εναλλαγή με απλό νερό: Ενθαρρύνετε το παιδί να καταναλώνει και απλό νερό εκτός από το ανθρακούχο, για να μειώσετε την κατανάλωση οξέων και να αποφύγετε τη συχνή επαφή των δοντιών με όξινα ποτά. Εναλλακτικά, αραιώστε το ανθρακούχο νερό με απλό νερό.

Περιορισμένη κατανάλωση: Αν το παιδί καταναλώνει καθημερινά ανθρακούχο νερό με γεύση λεμόνι, ίσως να είναι καλό να το περιορίσετε σε μερικές φορές την εβδομάδα, όχι καθημερινά, και σε μικρότερη ποσότητα, για να προστατέψετε τη στοματική του υγιεινή και να μειώσετε την έκθεσή του οργανισμού σε οξύ.

Παρακολούθηση δοντιών: Εάν το παιδί καταναλώνει συχνά τέτοια ποτά, μπορεί να είναι χρήσιμο να επισκέπτεστε τακτικά τον παιδοδοντίατρο για να παρακολουθείτε την υγεία των δοντιών του και να συμβουλεύεστε για τον καλύτερο τρόπο προστασίας από τη διάβρωση του σμάλτου.

Συνοψίζοντας:

Η κατανάλωση ανθρακούχου νερού με γεύση λεμόνι δεν είναι επιβλαβής από μόνη της, αρκεί να τηρείται σε μέτρο και να αποφεύγονται τα προϊόντα με ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά. Επίσης, η υγιεινή του στόματος και η συνολική ενυδάτωση πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά.

Η επιλεκτική διατροφή στα παιδιά, ή αλλιώς “διατροφική επιλεκτικότητα”, είναι μια συμπεριφορά κατά την οποία τα παιδιά επιλέγουν να καταναλώσουν μόνο έναν περιορισμένο αριθμό τροφών, αποφεύγοντας άλλες. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί από την προσχολική ή την παιδική ηλικία και να συνεχιστεί έως την ηλικία των 12 ετών ή και αργότερα.

Αιτίες της επιλεκτικής διατροφής

Οι αιτίες της επιλεκτικής διατροφής στα παιδιά μπορεί να είναι ποικίλες:

Γευστικές προτιμήσεις: Σε πολλά παιδιά, η επιλεκτικότητα στις τροφές είναι μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας ανάπτυξης. Από τη βρεφική ηλικία, τα παιδιά εξερευνούν διάφορες γεύσεις και υφές. Συχνά, είναι πιο επιλεκτικά και προτιμούν τροφές που τους είναι γνωστές ή οικείες.

Αισθητηριακή ευαισθησία: Ορισμένα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα σε υφές, γεύσεις ή μυρωδιές τροφών. Αυτή η ευαισθησία μπορεί να τα κάνει να αποφεύγουν ορισμένες τροφές ή ομάδες τροφών, όπως οι λαχανικά ή οι τροφές με έντονη γεύση.

Ψυχολογικοί παράγοντες: Στρες, άγχος ή έντονες καταστάσεις οικογενειακής ή σχολικής φύσης μπορεί να επηρεάσουν τη διατροφή του παιδιού. Τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν αρνητική σχέση με το φαγητό ως απάντηση σε αυτές τις συναισθηματικές καταστάσεις.

Επιρροές από το περιβάλλον: Οι διατροφικές συνήθειες των γονέων/φροντιστών, οι διατροφικές συνήθειες των συνομηλίκων και η εκπαίδευση γύρω από το φαγητό μπορούν να επηρεάσουν το ποιο φαγητό προτιμά το παιδί. Τα παιδιά είναι συχνά πιο επιλεκτικά όταν υπάρχει πίεση ή προσδοκία από το περιβάλλον τους.

Τι γίνεται όταν η διατροφή περιορίζεται σε συγκεκριμένες τροφές;

Όταν η διατροφή ενός παιδιού περιορίζεται σε λίγες τροφές ή αποφεύγονται ολόκληρες ομάδες τροφών (π.χ. λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά ή δημητριακά), μπορεί να υπάρξουν κάποια ζητήματα:

Διατροφική ανεπάρκεια: Εάν το παιδί αποφεύγει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλές διαφορετικές ομάδες τροφών, μπορεί να υπάρχει κίνδυνος διατροφικών ελλείψεων. Η έλλειψη βιταμινών, μετάλλων, ινών ή άλλων θρεπτικών ουσιών μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη συνολική υγεία. Για αυτό ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού και τον συμβουλευόμαστε, ώστε να δράσουμε εγκαίρως σε τυχόν ελλείψεις.

Περιορισμένη ποικιλία γεύσεων και υφών: Η επιλεκτική διατροφή μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη του γευστικού φάσματος του παιδιού, με αποτέλεσμα να έχει δυσκολία να αποδεχτεί νέες γεύσεις και υφές στο μέλλον.

Κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας: Αν το παιδί τρώει μόνο ανθυγιεινά, μη θρεπτικά τρόφιμα π.χ. γλυκά μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, τερηδόνα και υψηλή χοληστερόλη.

Τι να κάνουμε σε περίπτωση επιλεκτικής διατροφής;

Συνεχιζόμενη υποστήριξη και ενθάρρυνση: Είναι σημαντικό να προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε το παιδί να δοκιμάσει νέες τροφές με ήπιο τρόπο, χωρίς πίεση ή κριτική. Το παιδί χρειάζεται χρόνο και υπομονή για να αποδεχτεί νέες γεύσεις.

Διατροφική ποικιλία: Όσο το παιδί δέχεται συγκεκριμένες τροφές, είναι σημαντικό να προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι μέσω της επιλεκτικής διατροφής λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, εάν το παιδί τρώει μόνο ρύζι ή ζυμαρικά, μπορούμε να προσθέσουμε σταδιακά νέα τρόφιμα, όπως κρέας, ψάρι, λαχανικά ή λιπαρά (όπως ελαιόλαδο), μαζί με το αγαπημένο τρόφιμο του παιδιού για να καλύψουμε τις διατροφικές ανάγκες.

Εξοικείωση με νέες τροφές: Η προσφορά νέων τροφών πολλές φορές χωρίς πίεση και με μια θετική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει στην αποδοχή τους. Η συμμετοχή του παιδιού στην προετοιμασία του φαγητού ή η παρουσίαση των τροφών με διαφορετικό τρόπο μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη και ωφέλιμη.

Οι γονείς ως πρότυπα: Είναι σημαντικός ο ρόλος των γονέων τόσο ως παρόχων της τροφής όσο και ως προτύπως. Φροντίστε να τρώτε όλοι μαζί ως οικογένεια, ακολουθώντας μια ισορροπημένη διατροφή και περιλαμβάνοντας όλα τα τρόφιμα στο οικογενειακό τραπέζι.

Όταν ο γιατρός λέει “ας φάει ό,τι θέλει”

Εάν το παιδί είναι υγιές και ο γιατρός δεν ανησυχεί για την ανάπτυξή του και ως εκ τούτου για τη διατροφή του, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για σοβαρές ελλείψεις ή ιατρικά προβλήματα. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, είναι σημαντικό να παρακολουθούνται οι διατροφικές του συνήθειες και να γίνονται προσπάθειες για να αυξηθεί η ποικιλία των τροφών που καταναλώνει. Αν η επιλεκτική διατροφή είναι συνεχής και περιορίζει σημαντικά την ποικιλία, μπορεί να προκύψουν προβλήματα αργότερα στην ανάπτυξη ή στην υγεία του παιδιού.

Η ιδανική προσέγγιση είναι να είμαστε υπομονετικοί και να προσπαθούμε να αυξήσουμε την ποικιλία στη διατροφή του παιδιού σταδιακά, διατηρώντας τη θετική στάση και την ενθάρρυνση για νέες εμπειρίες με το φαγητό. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να συμβουλευτούμε έναν ειδικό που θα μας καθοδηγήσει στοχευμένα και εξατομικευμένα.