Το άγχος στα παιδιά και τους εφήβους δεν εκδηλώνεται μόνο με ανησυχίες και φόβους. Συχνά εμφανίζεται μέσα από σωματικές αντιδράσεις, οι οποίες μπορεί να προβληματίσουν τους γονείς, καθώς μοιάζουν με συμπτώματα οργανικών προβλημάτων. Αυτές οι φυσιολογικές αντιδράσεις είναι αποτέλεσμα της βιολογικής απόκρισης του σώματος στο στρες. Όταν ένα παιδί αισθάνεται έντονο άγχος, ο οργανισμός του απελευθερώνει ορμόνες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, οι οποίες επηρεάζουν το νευρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα.
Ένα από τα πιο συχνά ψυχοσωματικά συμπτώματα του άγχους είναι ο πόνος στο στομάχι ή η τάση για εμετό, ειδικά πριν από στρεσογόνες καταστάσεις, όπως ένα διαγώνισμα ή μια κοινωνική εκδήλωση. Το πεπτικό σύστημα επηρεάζεται άμεσα από το στρες, με αποτέλεσμα κάποια παιδιά να εμφανίζουν φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ή ακόμα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Οι στομαχόπονοι που δεν σχετίζονται με κάποια παθολογική αιτία είναι ένα συχνό σημάδι άγχους.
Εκτός από το στομάχι, το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί και μέσω πονοκεφάλων ή μυϊκής έντασης. Όταν το παιδί νιώθει έντονη πίεση, οι μύες του, ειδικά στον αυχένα, τους ώμους και το κεφάλι, μπορεί να σφίγγονται, οδηγώντας σε πονοκεφάλους τάσης. Αυτή η συνεχής ένταση μπορεί να προκαλέσει χρόνιους πονοκεφάλους που συνδέονται με το παρατεταμένο άγχος.
Άλλα παιδιά μπορεί να βιώσουν έντονη ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή ή ζαλάδα. Αυτά τα συμπτώματα είναι πιο συχνά σε παιδιά που έχουν κρίσεις άγχους ή πανικού. Συχνά, το παιδί μπορεί να πει ότι νιώθει ότι η καρδιά του χτυπάει πολύ δυνατά ή ότι δεν μπορεί να πάρει αρκετό αέρα. Αυτές οι αισθήσεις μπορεί να είναι τρομακτικές τόσο για το ίδιο το παιδί όσο και για τους γονείς του, όμως είναι μέρος της φυσιολογικής αντίδρασης του σώματος στο έντονο στρες.
Μια ακόμη εκδήλωση του άγχους είναι τα νευρικά τικ. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν ακούσιες κινήσεις, όπως ανοιγοκλείσιμο των ματιών, σφίξιμο των γνάθων, επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών ή ακόμα και ήχους, όπως μικρούς βήχες ή καθαρισμό του λαιμού. Τα τικ μπορεί να εμφανίζονται προσωρινά και να υποχωρούν όταν το παιδί αισθανθεί μεγαλύτερη ασφάλεια, αλλά αν επιμένουν ή επιδεινώνονται, μπορεί να χρειάζεται παρέμβαση από ειδικό.
Για τους γονείς, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι δύσκολο να συνδεθούν με το άγχος, καθώς μοιάζουν με οργανικά προβλήματα. Συχνά, τα παιδιά εκφράζουν την ανησυχία τους μέσα από το σώμα τους, επειδή δεν μπορούν πάντα να βάλουν σε λέξεις τα συναισθήματά τους. Αν παρατηρήσετε ότι αυτά τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο διάστημα ή εμφανίζονται κάθε φορά που το παιδί βρίσκεται υπό πίεση, ίσως είναι χρήσιμο να διερευνήσετε αν σχετίζονται με άγχος.
Η αναγνώριση αυτών των ενδείξεων μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους, είτε μέσα από τη συζήτηση και την κατανόηση είτε, αν χρειάζεται, με τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση, αλλά όταν αρχίζει να επηρεάζει τη λειτουργικότητα του παιδιού, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να κάνει τη διαφορά.
