Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής στην εφηβεία είναι ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς πρόκειται για περίοδο έντονης σωματικής, ψυχικής και αναπτυξιακής αλλαγής. Σε αυτή την ηλικία, το σώμα έχει αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να υποστηρίξει την ανάπτυξη των οστών, τη μυϊκή ανάπτυξη, τις ορμονικές αλλαγές και τη γενικότερη υγεία. Ενώ η ιδανική προσέγγιση είναι να καλύπτονται αυτές οι ανάγκες μέσω της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι απαραίτητα.

Ας δούμε μερικές βασικές παραμέτρους για το πότε και γιατί μπορεί να χρειαστούν τα συμπληρώματα στην εφηβεία, καθώς και τους κινδύνους από τη μη σωστή χρήση τους.

Πότε είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία;

Τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία μπορεί να είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις που το παιδί δεν καταναλώνει μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή ή έχει αυξημένες ανάγκες σε κάποιο θρεπτικό συστατικό, όπως:

Ανεπάρκεια βιταμινών ή ανόργανα στοιχεία: Όταν το παιδί έχει διαπιστωμένα χαμηλά επίπεδα κάποιων βιταμινών ή μετάλλων (π.χ. βιταμίνη D, σίδηρος, ασβέστιο, φολικό οξύ), ειδικά εάν η διατροφή του είναι περιορισμένη σε ορισμένα τρόφιμα ή ομάδες τροφίμων. Για παράδειγμα, οι έφηβοι με αυστηρές χορτοφαγικές ή vegan διατροφές μπορεί να χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών B12, D, σιδήρου και ασβεστίου.

Αύξηση στις διατροφικές ανάγκες: Κατά την εφηβεία, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά π.χ. σε περίπτωση απώλειας σιδήρου σε ορισμένες έφηβες κατά την έμμηνο ρύση ή σε παιδιά με έντονη αθλητική δραστηριότητα. Τα συμπληρώματα μπορεί να είναι χρήσιμα για να καλύψουν τις επιπλέον ανάγκες σε βιταμίνη D, ασβέστιο, σίδηρο και ψευδάργυρο, που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη των οστών, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Περιορισμένες διατροφικές συνήθειες: Σε περιπτώσεις όπου το παιδί είναι επιλεκτικό με το φαγητό ή ακολουθεί περιοριστικές δίαιτες πχ. λόγω αλλεργίας ή πάθησης (π.χ. αποφυγή γαλακτοκομικών, αποφυγή γλουτένης), τα συμπληρώματα μπορεί να χρειάζονται για να καλύψουν τυχόν διατροφικές ελλείψεις.

Ποιες είναι οι κίνδυνοι από τη χρήση συμπληρωμάτων;

Υπερβολική δόση: Η λήψη υπερβολικών ποσοτήτων συμπληρωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα ή άλλες αρνητικές συνέπειες για την υγεία. Ορισμένες βιταμίνες, όπως οι βιταμίνες Α, D, E και K (οι λιποδιαλυτές βιταμίνες) και ανόργανα στοιχεία όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος, μπορεί να είναι τοξικά σε υψηλές ποσότητες. Ορισμένα συμπληρώματα που συνδυάζουν πολλά θρεπτικά συστατικά σε μεγάλες δόσεις (π.χ. πολυβιταμίνες) πρέπει να χορηγούνται με προσοχή.

Μη ισορροπημένη διατροφή: Εάν το παιδί βασίζεται υπερβολικά σε συμπληρώματα για να καλύψει τις διατροφικές του ανάγκες, μπορεί να παραμελήσει την ανάγκη για ποικιλία και ισορροπία στη διατροφή. Η διατροφή πρέπει πάντα να είναι η κύρια πηγή θρεπτικών συστατικών, και τα συμπληρώματα δεν πρέπει να υποκαθιστούν μια υγιεινή διατροφή.

Επίδραση στις άλλες θεραπείες: Ορισμένα συμπληρώματα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα ή άλλες θεραπείες (π.χ. φάρμακα για την αντιμετώπιση του άσθματος ή άλλων χρόνιων παθήσεων). Είναι σημαντικό να ενημερώνονται οι γιατροί ή οι διατροφολόγοι πριν τη χρήση οποιουδήποτε συμπληρώματος, ειδικά εάν το παιδί ακολουθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Ανεπαρκής έλεγχος της ποιότητας των συμπληρωμάτων: Στην αγορά συμπληρωμάτων υπάρχει μεγάλη ποικιλία και σε κάποιες περιπτώσεις τα προϊόντα μπορεί να μην περιέχουν την ποσότητα ή την ποιότητα των συστατικών που αναγράφονται στην ετικέτα. Επίσης, κάποια συμπληρώματα μπορεί να περιέχουν επιβλαβείς ουσίες ή πρόσθετα.

Υψηλό κόστος: Τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής έχουν ένα αυξημένο κόστος.

Ποιες είναι οι καλύτερες πρακτικές για τη χρήση συμπληρωμάτων στην εφηβεία;

  • Συμβουλή από ειδικούς: Πριν τη χορήγηση οποιουδήποτε συμπληρώματος, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή έναν διατροφολόγο, ο οποίος θα αξιολογήσει τις ανάγκες του παιδιού και θα καθορίσει εάν είναι απαραίτητο το συμπλήρωμα και σε ποια δόση.
  • Στόχος η διατροφή: Η προτεραιότητα πρέπει πάντα να είναι η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Τα συμπληρώματα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει αποδεδειγμένη ανάγκη (μέσω σχετικών εξετάσεων) και να υποστηρίζουν τις ελλείψεις που δεν καλύπτονται μέσω της διατροφής.
  • Συνεχής παρακολούθηση: Η παρακολούθηση των θρεπτικών συστατικών στο αίμα (όπως ο σίδηρος, η βιταμίνη D, το ασβέστιο) μπορεί να βοηθήσει στην αξιολόγηση των αναγκών του εφήβου και να προσαρμοστούν τα συμπληρώματα εάν είναι απαραίτητο.

Συνοψίζοντας:

Τα συμπληρώματα διατροφής στην εφηβεία δεν είναι απαραίτητα για όλα τα παιδιά, και σε πολλές περιπτώσεις η σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι αρκετή. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ανεπάρκειας ή αυξημένων αναγκών, τα συμπληρώματα μπορούν να είναι χρήσιμα. Είναι κρίσιμο να γίνεται σωστή καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας, καθώς η μη ορθή χρήση τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.