Η επιλεκτική διατροφή στα παιδιά, ή αλλιώς “διατροφική επιλεκτικότητα”, είναι μια συμπεριφορά κατά την οποία τα παιδιά επιλέγουν να καταναλώσουν μόνο έναν περιορισμένο αριθμό τροφών, αποφεύγοντας άλλες. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί από την προσχολική ή την παιδική ηλικία και να συνεχιστεί έως την ηλικία των 12 ετών ή και αργότερα.

Αιτίες της επιλεκτικής διατροφής

Οι αιτίες της επιλεκτικής διατροφής στα παιδιά μπορεί να είναι ποικίλες:

Γευστικές προτιμήσεις: Σε πολλά παιδιά, η επιλεκτικότητα στις τροφές είναι μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας ανάπτυξης. Από τη βρεφική ηλικία, τα παιδιά εξερευνούν διάφορες γεύσεις και υφές. Συχνά, είναι πιο επιλεκτικά και προτιμούν τροφές που τους είναι γνωστές ή οικείες.

Αισθητηριακή ευαισθησία: Ορισμένα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα σε υφές, γεύσεις ή μυρωδιές τροφών. Αυτή η ευαισθησία μπορεί να τα κάνει να αποφεύγουν ορισμένες τροφές ή ομάδες τροφών, όπως οι λαχανικά ή οι τροφές με έντονη γεύση.

Ψυχολογικοί παράγοντες: Στρες, άγχος ή έντονες καταστάσεις οικογενειακής ή σχολικής φύσης μπορεί να επηρεάσουν τη διατροφή του παιδιού. Τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν αρνητική σχέση με το φαγητό ως απάντηση σε αυτές τις συναισθηματικές καταστάσεις.

Επιρροές από το περιβάλλον: Οι διατροφικές συνήθειες των γονέων/φροντιστών, οι διατροφικές συνήθειες των συνομηλίκων και η εκπαίδευση γύρω από το φαγητό μπορούν να επηρεάσουν το ποιο φαγητό προτιμά το παιδί. Τα παιδιά είναι συχνά πιο επιλεκτικά όταν υπάρχει πίεση ή προσδοκία από το περιβάλλον τους.

Τι γίνεται όταν η διατροφή περιορίζεται σε συγκεκριμένες τροφές;

Όταν η διατροφή ενός παιδιού περιορίζεται σε λίγες τροφές ή αποφεύγονται ολόκληρες ομάδες τροφών (π.χ. λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά ή δημητριακά), μπορεί να υπάρξουν κάποια ζητήματα:

Διατροφική ανεπάρκεια: Εάν το παιδί αποφεύγει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλές διαφορετικές ομάδες τροφών, μπορεί να υπάρχει κίνδυνος διατροφικών ελλείψεων. Η έλλειψη βιταμινών, μετάλλων, ινών ή άλλων θρεπτικών ουσιών μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη συνολική υγεία. Για αυτό ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού και τον συμβουλευόμαστε, ώστε να δράσουμε εγκαίρως σε τυχόν ελλείψεις.

Περιορισμένη ποικιλία γεύσεων και υφών: Η επιλεκτική διατροφή μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη του γευστικού φάσματος του παιδιού, με αποτέλεσμα να έχει δυσκολία να αποδεχτεί νέες γεύσεις και υφές στο μέλλον.

Κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας: Αν το παιδί τρώει μόνο ανθυγιεινά, μη θρεπτικά τρόφιμα π.χ. γλυκά μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, τερηδόνα και υψηλή χοληστερόλη.

Τι να κάνουμε σε περίπτωση επιλεκτικής διατροφής;

Συνεχιζόμενη υποστήριξη και ενθάρρυνση: Είναι σημαντικό να προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε το παιδί να δοκιμάσει νέες τροφές με ήπιο τρόπο, χωρίς πίεση ή κριτική. Το παιδί χρειάζεται χρόνο και υπομονή για να αποδεχτεί νέες γεύσεις.

Διατροφική ποικιλία: Όσο το παιδί δέχεται συγκεκριμένες τροφές, είναι σημαντικό να προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι μέσω της επιλεκτικής διατροφής λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, εάν το παιδί τρώει μόνο ρύζι ή ζυμαρικά, μπορούμε να προσθέσουμε σταδιακά νέα τρόφιμα, όπως κρέας, ψάρι, λαχανικά ή λιπαρά (όπως ελαιόλαδο), μαζί με το αγαπημένο τρόφιμο του παιδιού για να καλύψουμε τις διατροφικές ανάγκες.

Εξοικείωση με νέες τροφές: Η προσφορά νέων τροφών πολλές φορές χωρίς πίεση και με μια θετική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει στην αποδοχή τους. Η συμμετοχή του παιδιού στην προετοιμασία του φαγητού ή η παρουσίαση των τροφών με διαφορετικό τρόπο μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη και ωφέλιμη.

Οι γονείς ως πρότυπα: Είναι σημαντικός ο ρόλος των γονέων τόσο ως παρόχων της τροφής όσο και ως προτύπως. Φροντίστε να τρώτε όλοι μαζί ως οικογένεια, ακολουθώντας μια ισορροπημένη διατροφή και περιλαμβάνοντας όλα τα τρόφιμα στο οικογενειακό τραπέζι.

Όταν ο γιατρός λέει “ας φάει ό,τι θέλει”

Εάν το παιδί είναι υγιές και ο γιατρός δεν ανησυχεί για την ανάπτυξή του και ως εκ τούτου για τη διατροφή του, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για σοβαρές ελλείψεις ή ιατρικά προβλήματα. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, είναι σημαντικό να παρακολουθούνται οι διατροφικές του συνήθειες και να γίνονται προσπάθειες για να αυξηθεί η ποικιλία των τροφών που καταναλώνει. Αν η επιλεκτική διατροφή είναι συνεχής και περιορίζει σημαντικά την ποικιλία, μπορεί να προκύψουν προβλήματα αργότερα στην ανάπτυξη ή στην υγεία του παιδιού.

Η ιδανική προσέγγιση είναι να είμαστε υπομονετικοί και να προσπαθούμε να αυξήσουμε την ποικιλία στη διατροφή του παιδιού σταδιακά, διατηρώντας τη θετική στάση και την ενθάρρυνση για νέες εμπειρίες με το φαγητό. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να συμβουλευτούμε έναν ειδικό που θα μας καθοδηγήσει στοχευμένα και εξατομικευμένα.